Onder de Berlijnse Muur

Met de bouw van de Berlijnse Muur in augustus 1961 werd de mensen in Oost-Berlijn plotseling en onvoorbereid gescheiden van familie, partner, vrienden, banen, universiteit of school in West-Berlijn. Eén van de manieren waarop mensen dan toch nog probeerden van Oost- naar West-Berlijn te gaan was via zelf gegraven tunnels. Zo probeerde men onder de dodelijke barrières door te kruipen en de vrijheid te bereiken. De bekendste tunnels werden gegraven aan de Bernauer Straße. Hier vertellen we het spannende verhaal van de Berlijnse vluchttunnels en bieden we als hoogtepunt – negen meter onder de grond – een kijkje in de enige overgebleven originele vluchttunnel, namelijk een tunnel uit 1970/71. Deze is toegankelijk via een ongeveer 30 meter lange bezoekerstunnel, gebouwd door Berliner Unterwelten e.V.
De eerste vluchttunnel werd in oktober 1961 gegraven, de laatste mislukte in 1982. In totaal zijn er meer dan 75 vluchttunnels bekend, waarvan er echter slechts 19 succesvol waren. Via deze tunnels zijn zeker 450 DDR-burgers van Oost- naar West-Berlijn naar de vrijheid gevlucht. Tijdens de rondleiding vertellen we over spectaculaire successen, verraad en bittere mislukkingen. Al snel ontstond er een ‘kat-en-muisspel’ tussen de tunnelbouwers en de DDR-autoriteiten. Het graven van tunnels werd steeds moeilijker, het vluchten door tunnels werd steeds gevaarlijker voor de vluchtelingen èn hun helpers.
In 1962 lag het zwaartepunt van de bouw van vluchttunnels in de Heidelberger Straße tussen Neukölln en Treptow, maar door tegenmaatregelen van de grenswachten van de DDR verschoof dit al snel naar de Bernauer Straße en omgeving. Over een lengte van slechts 350 meter werden de grensinstallaties op deze plek zeven keer ondergraven. De Bernauer Straße werd een brandpunt van de tunnelbouw. De straat zelf inclusief beide trottoirs lag in West-Berlijn, maar de huizen aan de zuidkant behoorden tot Oost-Berlijn. Hier, in de kruisende Brunnenstraße, betreden we de historische gewelven van de voormalige Oswald-Berliner-brouwerij, waar we aan de hand van replica's van tunnels op ware grootte ingaan op de praktische uitdagingen van tunnelgraven en vertellen we onder andere over de twee meest succesvolle projecten “Tunnel 29” en “Tunnel 57”.

Wij raden u aan om na de rondleiding de Gedenkstätte Berliner Mauer te bezoeken.